Dynamika zmian geopolitycznych, ekonomicznych i społecznych w ostatnich latach była bardzo duża. Przyczyniło
się do tego wiele wydarzeń, takich jak
pandemia COVID-19,
wojna w
Ukrainie, wzrost
inflacji oraz coraz bardziej odczuwalne skutki zmian
klimatycznych. Do głosu doszło również
młode pokolenie z generacji
Z i Alfa, które reprezentują zupełnie nowe spojrzenie na otaczającą nas rzeczywistość. W tym
rozdziale chcemy przybliżyć Wam, jak niektóre z tych czynników
wpłynęły na rozwój popularności
rynku re-commerce w Polsce oraz spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, dlaczego handel wtórny
może być
dobrą odpowiedzią na wyzwania gospodarcze i ekologiczne współczesnego
świata.
Pandemia, wojna w Ukrainie, inflacja oraz odczuwalne konsekwencje zmian klimatycznych to najważniejsze
wydarzenia ostatnich lat, które realnie wpłynęły na
naszą codzienność. Po
długotrwałym okresie wzrostu gospodarczego Polska zmierzyła się z szeregiem
kryzysów
związanych z zamknięciem wielu firm, zerwaniem łańcuchów dostaw oraz wzrostem kosztów
prowadzenia działalności, w tym dóbr zaopatrzeniowo-inwestycyjnych, które nasiliły
ryzyko
biznesowe.
Pogarszająca się sytuacja polityczno-gospodarcza przełożyła się również na
nastroje Polaków.
Według badania Eurobarometr z marca 2023 roku, aż
60% z nas uważa inflację i rosnące ceny
za największe
wyzwania dla Polski. Mniejsze poczucie bezpieczeństwa związane z wysokimi
kosztami życia sprawia, że jako konsumenci
pesymistycznie patrzymy w przyszłość, co ma
wpływ na nasze zachowania zakupowe. Chętniej poszukujemy
tanich produktów i
bardziej
świadomie podchodzimy do wydatków, oszczędzając m.in. na wakacjach, rozrywce (kino, teatr,
książki) lub wyjściach do restauracji.
* Dane opublikowane przez Cyrek Digital w raporcie Trend na Recommerce.
Jednocześnie ostatnie lata wzmocniły
znaczenie technologii w naszym życiu oraz
potwierdziły, że handel online jest
bardziej odporny na skutki kryzysów. Świadczy o
tym zwłaszcza okres pandemii, kiedy firmy funkcjonujące w internecie zanotowały ogromny wzrost sprzedaży,
podczas gdy sklepy detaliczne zmagały się z utratą klientów. Obecnie obserwujemy
kontynuację
tej tendencji, która przejawia się w zamykaniu tradycyjnych second handów na rzecz
rozwoju re-commerce.
Popularyzacja zakupów „z drugiej ręki” ma związek również ze
zmianą
pokoleniową, kształtowaniem się nowych trendów społecznych oraz redefinicją wartości. Mimo
że kwestie
finansowe wciąż stanowią główny czynnik determinujący zachowania
konsumenckie, to właśnie młodzi Polacy
napędzają rynek i wyznaczają współczesne
podejście do zakupów.
Dla milenialsów i generacji Z istotną rolę w podejmowaniu codziennych decyzji mają ich osobiste
przekonania oraz styl życia. Taką motywacją jest m.in. wzrost
świadomości na temat zmian klimatycznych, spowodowanych szkodliwą działalnością człowieka, które
wpłynęły na zmianę przyzwyczajeń zakupowych u 56% Polaków według badania Global State of the
Consumer Tracker (2023).
Młode pokolenia chcą troszczyć się
o środowisko, kupować produkty fair-trade, a
jednocześnie dokonywać
wyborów korzystnych dla ich portfela. Re-commerce postrzegają
nie tylko jako lepszy wybór dla klimatu i element zrównoważonej konsumpcji, ale również
prostą metodę na
dodatkowy zarobek lub
oszczędzanie pieniędzy, szczególnie
w takich kategoriach jak moda czy elektronika.
robi zakupy z „drugiej ręki” w Internecie świadczą o tym dane raportu LESS Group (2022)
Warto jeszcze dodać, że rynek re-commerce jest
zdominowany przez kobiety. Dane opublikowane
przez Cyrek Digital (2023) pokazują, że stanowią one aż
74% wszystkich osób
kupujących i sprzedających rzeczy używane w internecie. Wynika to z czynników takich jak większa
wrażliwość na rosnącą cenę, jakość i etyczne pochodzenie produktów, znajomość
trendów modowych oraz
otwartość na działania proekologiczne.
Kluczowe trendy konsumenckie, na które zwrócili uwagę badacze i badaczki McKinsey podczas Consumer
Goods Forum (2023), pełne są paradoksów. Z jednej strony jako konsumenci skupiamy się na szukaniu
okazji, ale wydajemy też fortunę na produkty premium. Poszukujemy towarów i usług przy użyciu
różnych kanałów (sklepy tradycyjne, online, aplikacje), choć kusi nas też możliwość kupowania
wszystkiego od razu. Jesteśmy lojalni wobec marek (i chętnie płacimy za tę lojalność więcej), ale
też szukamy najlepszej oferty u konkurencji. I w końcu – chcemy wspierać zrównoważoną produkcję, ale
niechętnie zapłacilibyśmy za nią coś ekstra.
Jak wyjaśnić te paradoksy? Działać tu może kilka trendów, głęboko zakorzenionych w rzeczywistości
postpandemicznego świata, targanego wojną i inflacją, ale też rosnącą świadomością konsumentów
odnośnie wpływu, jaki nieograniczona konsumpcja ma na planetę i społeczności lokalne. Na zmiany te
zwraca uwagę choćby raport infuture.institute (2023), mapujący wiodące trendy społeczne, kulturowe,
gospodarcze czy technologiczne, wśród których znalazły się m.in. samowystarczalność i
hiperlokalność, ulokowane w części „reaktywnej”, czyli wskazującej na trendy rozwijające się, które
potrzebują jeszcze nieco czasu (1 rok do 5 lat), aby się na dobre osadzić.
Samowystarczalność jest echem zwyczajów z czasów pandemii, kiedy poszczególne wspólnoty (miasta,
organizacje, gospodarstwa domowe) musiały radzić sobie z drastycznymi zmianami w sposobie konsumpcji
i ograniczonymi zasobami. Z drugiej strony hiperlokalność przywraca do łask lokalnych producentów i
opiera się na zależnościach w wąskich zbiorowościach sąsiedzkich.
Opisane zjawiska są w kontekście polskim na początku drogi, ale widoczne są już wyraźne sygnały tych
zmian. Choć żywność ekologiczna w Polsce to zaledwie 0,5% całego rynku spożywczego (Wiadomości
Spożywcze, 2023), rośnie świadomość konsumentów i ich oczekiwania, a za tym idą decyzje zakupowe.
Przykładem może być jedna z największych polskich firm, oferująca zdrową żywność, która zanotowała
23% wzrost sprzedaży w I kwartale 2023 roku.
Kolejną odmianą wspomnianych trendów jest dążenie do maksymalnego wykorzystania zakupionych
produktów, zarówno poprzez zwracanie uwagi na ich żywotność, ale też dawanie im drugiego życia i
handlowanie używaną odzieżą, elektroniką, a nawet meblami. Świadczy o tym chociażby popularność grup
sąsiedzkich w social mediach (autor tego komentarza mieszka na warszawskiej Ochocie, której grupę z
ogłoszeniami śledzi ponad 13 tys. osób, z kolei ogólnowarszawską grupę „Warszawa za grosze -
Sprzedam Oddam Zamienię - Wyprzedaż Garażowa” śledzi niemal 100 tys. ludzi). Z perspektywy
ogólnopolskiej nie sposób pominąć popularności serwisów internetowych: we wrześniu 2023 roku OLX
odwiedziło prawie 11 mln Polaków i Polek (Badanie Mediapanel prowadzone przez Gemius Polska sp. z
o.o., wrzesień 2023; wskaźnik: „Real users”; platforma: internet).
No dobrze, jak zatem przetłumaczyć te trendy na konkretne rozwiązania? Szukając odpowiedzi na to
pytanie, nie należy zapominać o odpowiedniej segmentacji osób, których zachowaniom się przyglądamy i
na które chcemy reagować. Szczególna motywacja stoi za młodymi konsumentami, którzy świadomi są
kryzysu klimatycznego: większość milenialsów (urodzonych między 1982 a 1996 rokiem) i
przedstawicieli pokolenia Z (urodzonych między 1997 a 2012 rokiem) oczekuje od marek konkretnych
działań, a wiemy też, że są skłonni nagrodzić je płaceniem nieco więcej. I tu chyba tkwi rozwiązanie
przynajmniej części paradoksów opisanych wcześniej. O ile oczywiste jest, że konsumenci różnią się
między sobą wspomnianymi motywacjami, zwyczajami zakupowymi, wykorzystywanymi mediami czy
zasobnością portfela, to zmieniające się systemy wartości w kontekście zachodzących zmian
społecznych i gospodarczych, napędzanych przez katastrofę klimatyczną, zdają się nadawać ton
nadchodzącym przemianom. Odpowiedzią na to są nie tylko powstające na świecie kawiarenki naprawcze
(obecne także w Polsce), lokalne grupy ogłoszeniowe, ale też komercyjne platformy re-commerce,
łączące zaspokajanie potrzeb z troską o zrównoważony rozwój.
Polacy uwielbiają nowoczesne technologie, które coraz bardziej
wpływają na nasze
życie codzienne oraz
zwyczaje konsumenckie. Nie tylko chętnie korzystamy z
urządzeń elektronicznych i rozwiązań cyfrowych, ale również wierzymy, że to właśnie one mogą
zminimalizować nasz negatywny
wpływ na środowisko. Według raportu Technologia w służbie
społeczeństwu z 2022 roku takie przekonanie podziela aż
93% Polaków, co jednocześnie
przekłada się na coraz większe zainteresowanie tematem re-commerce (84% respondentów)
*dane za sierpień 2023 r.
Źródło: Klarna, A deep dive into Fashion trends, 2022; Gemius, E-commerce w Polsce 2022
* Dane opublikowane przez Cyrek Digital w raporcie Trend na Recommerce.
* Dane opublikowane przez Cyrek Digital w raporcie Trend na Recommerce.
Największą otwartość na nowe technologie wykazują Polacy w wieku 18-44 lat, którzy doceniają
korzyści
i wygodę, jakie płyną z różnych rozwiązań technologicznych.
Ponad połowa z
nas używa serwisów streamingowych, dokonuje płatności online, subskrybuje usługi platform
handlowych oraz chętnie sięgnęłaby po takie technologie jak cyfrowa przymierzalnia (AR lub VR), na co
wskazują badania EY Future Consumer Index (2023) i raport
Jak kupuje generacja Z (2021). W
mniejszym
stopniu jesteśmy otwarci na metawersum, aplikacje i filtry do stylizacji, a także wirtualne
wydarzenia typu premiera produktów (taką chęć deklaruje około 1/3 Polaków).
Wszystkie wspomniane rozwiązania cyfrowe stanowią szansę dla rozwoju re-commerce w przyszłości. Warto
jednak pamiętać, że coraz ważniejszym tematem dla Polaków jest
cyberbezpieczeństwo. Aż 79% z nas chciałoby chronić swoje dane osobowe, dlatego
bezpieczeństwo transakcji stanowi jedno z największych wyzwań handlu „z drugiej ręki" w
internecie.
Moda to najszybciej rosnąca kategoria w segmencie re-commerce. Dane raportu Cyrek Digital (2023) pokazują, że
82% osób kupuje, a
79% sprzedaje ubrania „z drugiej ręki". Nasze motywacje są różne, ale najczęściej robimy to w trosce o środowisko, chcąc oszczędzić pieniądze lub pozbyć się starych rzeczy.
Niegdyś second hand, lumpeks lub szmateks
kojarzyły się z gorszą sytuacją finansową, natomiast dziś dawanie nowego życia ubraniom jest po prostu
modne. Ten trend widać najmocniej wśród młodego pokolenia, które nie chce rezygnować z modnej odzieży ani luksusowych marek, często przekraczających ich możliwości finansowe. Z tego powodu chętnie poszukuje ubrań z wyższej półki na platformach handlowych, takich jak OLX, gdzie miesięcznie w kategorii Moda publikowanych jest średnio ponad 5 mln ogłoszeń.
Rynek re-commerce to również znakomite miejsce do poszukiwań rzeczy
unikatowych, które pochodzą z edycji kolekcjonerskich, zostały wprowadzone na rynek w małej ilości lub wytworzone w ramach metody upcyklingu. Badania pokazują, że osoby z
generacji Z są szczególnie zaangażowane w znajdowanie tego typu produktów, dzięki czemu realizują potrzebę
wyróżnienia się spośród rówieśników i mogą szybko odpowiadać na mikrotrendy modowe (tzw. core), które są kreowane głównie w social mediach oraz mają krótki czas trwania.
Odkąd zajmuję się lifestyle’owymi mediami – a mija właśnie 25 lat – ogólne zainteresowanie modą
zmieniało swoje oblicze. Od wielkiej fascynacji fast fashion po przemianach, przez boom na rodzime
marki i polskich projektantów (oraz ich współpracę z sieciówkami), aż po pogłębienie świadomości
środowiskowej i ekologicznej ostatnich lat. Z radością zauważam, że trend świadomej mody zyskuje na
popularności, a nawet zmotywował niektóre większe firmy odzieżowe do działań oraz zmian.
Przedstawiciele młodej generacji nie chcą korzystać z ciężkiej pracy dzieci, która jest powszechna
przy produkcji fast fashion. Bardzo intensywnie myślą o przyszłości, a więc bliska jest im ekologia
i ochrona środowiska, a tym samym w dziedzinie mody stawiają na odzież „z drugiej ręki”. Trend na
rzeczy używane wzrósł do tego stopnia, że wręcz wypada się chwalić unikalnymi zdobyczami używanych,
często markowych i modnych ubrań z przeszłości. Pokolenie Z, ale i kolejne – Alfa, stawiają na
wyróżnianie się z tłumu i chcą znajdować „perły z lamusa” – im starsze i bardziej wyszukane, tym
lepiej. Tworzy się tym samym pewnego rodzaju zdrowy snobizm na modę cyrkularną i po prostu na
odwiedzanie lumpeksów. Zainteresowanie second handami pojawia się nawet jako jedna z opcji opisu
charakteru na najpopularniejszych portalach randkowych! Do tego dochodzi sama pasja poszukiwania: im
coś jest bardziej oryginalne, starsze, wyjątkowe, tym droższe i bardziej pożądane. Wśród wielbicieli
pojawiły się już nawet podkategorie estetyki znalezisk – m.in. cottagecore (sielskie, dziewiarskie,
wiejskie) czy grandmacore (babcine, dziadkowe, wyraźnie retro). Zachodnia prasa lifestyle’owa
zauważa również pociąg do nostalgii wśród najmłodszych. Lubią zbierać, kolekcjonować, wyszukiwać i –
co najważniejsze – posiadać tego rodzaju przedmioty. Oprócz mody dotyczy to rzeczy takich jak
książki, płyty winylowe, albumy czy pięknie wydane i stylowe magazyny. Oczywiście wszystko musi być
jedyne w swoim rodzaju i niemasowe.
Pokolenie „Z”, ale i kolejne „Alfa”, stawia na wyróżnianie się z tłumu, lubi wyciąganie „perełek z
lamusa” - im starsze i bardziej wyszukane, tym lepiej. Tworzą tym samym pewnego rodzaju zdrowy
snobizm na modę cyrkularną i po prostu na odwiedzanie „lumpeksów”.
Redaktor Naczelny K MAG
Poprzednio redaktor naczelny magazynu o modzie „A4”. Wcześniej redaktor naczelny magazynu o muzyce i sztuce „Fluid”, zastępca naczelnego w skate’owym magazynie „Dosdedos”, a także naczelny jubileuszowego magazynu „20:30” dla projektanta mody Macieja Zienia.
Jako dziennikarz prowadził dział muzyki w Elle, felietony i teksty m.in. w Aktivist, Media i Marketing, Machinie. Prowadził felietony w TVP 2 i Canal + oraz audycje w Zet Chilli i Radiospacji.
Jako fotograf brał udział w prestiżowych wystawach, m.in. „Efekt czerwonych oczu” w warszawskim Centrum Sztuki Współczesnej, czy „Polska Wenus” podczas krakowskiego Miesiąca Fotografii. Współprowadził galerię dla początkujących artystów K MAG Art Spot.
Autor cyklu „Okiem Komara”, czyli serii zdjęć dokumentujących życie towarzyskie. Ukazują się one w prasie, online a także prezentowane są cyklicznie na wernisażach o tej samej nazwie. Wydał trzy książki/albumy fotograficzne.
Counsel Head praktyki IP / IT, Danych Osobowych i
Konsumentów, Co-head praktyki Konkurencji,
radca prawny, PwC Legal, PwC Polska
Paulina doradza klientom we wszelkich aspektach związanych z ochroną danych osobowych oraz prawem własności intelektualnej, a także prawem ochrony konsumentów i konkurencji.
Paulina wspiera klientów z różnych branż, w szczególności z sektora nowych technologii i handlu elektronicznego, a także branż regulowanych, m.in. farmaceutycznej, finansowej i ubezpieczeniowej. Regularnie prowadzi szkolenia dla klientów oraz występuje w roli prelegenta na konferencjach branżowych i naukowych. Jest autorką licznych publikacji i współautorką opracowania dotyczącego dokumentacji ochrony danych osobowych oraz jednego z czołowych komentarzy do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Posiada również bogate doświadczenie w zarządzaniu projektami multidyscyplinarnymi i multijurysdykcyjnymi.
Prawnik, partner i współzałożyciel kancelarii Lipiński Mierzwicka Kancelaria Adwokatów i
Radców Prawnych w Poznaniu
Ekspert w dziedzinie prawa cywilnego i gospodarczego ze szczególnym uwzględnieniem prowadzenia procesów sądowych w tych obszarach. Posiada bogate doświadczenie w doradztwie zarówno przedsiębiorcom, jak i konsumentom, co czyni jego wiedzę wszechstronną.
Znawca branży e-commerce. Autor kompleksowych rozwiązań prawnych dla platform sprzedażowych, sklepów internetowych i szeroko pojętej branży usług elektronicznych.
Socjolog SWPS
Dziennikarz, fotograf, promotor młodych talentów. Poprzednio redaktor naczelny magazynu o modzie „A4” i magazynu o muzyce i sztuce „Fluid”, zastępca naczelnego w skate’owym magazynie „Dosdedos”, a także naczelny jubileuszowego magazynu „20:30” dla projektanta mody Macieja Zienia.
Jako dziennikarz prowadził dział muzyki w Elle, pisał felietony i teksty m.in. dla Aktivist, Media i Marketing, Machinie.
Prowadził felietony w TVP 2 i Canal +. Jako fotograf brał udział w prestiżowych wystawach, m.in. „Efekt czerwonych oczu” w warszawskim Centrum Sztuki Współczesnej, czy „Polska Wenus” podczas krakowskiego Miesiąca Fotografii.
Autor cyklu „Okiem Komara”, czyli serii zdjęć dokumentujących życie towarzyskie.
Ukazują się one w prasie, online a także prezentowane są cyklicznie na wernisażach o tej samej nazwie.
Akademia Leona Koźmińskiego, Uniwersytet Harvarda
Analityk ds. gospodarki cyfrowej Polityka Insight
Był dziennikarzem Informacyjnej Agencji Radiowej Polskiego Radia, gdzie relacjonował najważniejsze wydarzenia gospodarcze i biznesowe.
Absolwent historii oraz podyplomowych studiów Mechanizmy Funkcjonowania Strefy Euro na Uniwersytecie Zielonogórskim.